فرمت : ورد (doc )
تعداد صفحات : ۳۸ صفحه
مقدمه
هر پالایشگاه ، دارای طرحهای تولید خاص خود است که بر اساس تجهیزات فراهم ، هزینههای عملیاتی و میزان تقاضا برای فراوردهها مشخص میشوند. طرح تولید بهینه برای هر پالایشگاه ، بر اساس ملاحظات اقتصادی مشخص میگردد و عملیات دو پالایشگاه هرگز کاملا مشابه یکدیگر نیستند.
فراوردههای نفتی
درحالیکه مصرف کننده عادی تصور میکند که شمار فراوردههای نفتی نظیر بنزین ، سوخت جت ، نفت سفید و غیره محدود است، ولی بررسیهایی که موسسه نفت آمریکا ( API ) در مورد پالایشگاههای نفت و کارخانههای پتروشیمی انجام داده است، نشان میدهد که بیش از ۲۰۰۰ فراورده نفتی با مشخصات منحصر بفرد تولید میشود که در ۱۷ گروه طبقهبندی میشوند و عبارتند از:
گازهای سوختی – گازهای مایع – انواع بنزین – سوختهای توربین گازی (جت) – نفت سفید – فراورده های میان تقطیر (سوخت دیزل و نفت کوره های سبک) – نفت کوره باقیمانده ای – روغنهای روانساز – روغنهای سفید – فراورده های میان روغنهای ترانسفورماتور و کابل- گریس- مومها (واکس) – آسفالتها – ککها – دودهها – مواد شیمیایی ، حلالها ، متفرقه.
معمولا شمار فراوردههایی که طراحی پالایشگاه را جهت میدهند نسبتا کم است. فرایندهای اصلی پالایش را با توجه به فراوردههایی که تولیدشان زیاد است مانند بنزین ، سوخت جت ، سوخت دیزل طراحی میکنند. بعضی از اجزای نفت خام را همانگونه که هستند (یعنی فراورده ها تقطیر مستقیم) بفروش میرسانند و یا اینکه عملیات پالایش بعدی را بر روی آنها انجام میدهند تا فراوردههای با ارزشتری بدست آورند.
منابع خوراک پالایشگاه
مواد خام پایه پالایشگاهها نفت خام است. اگر چه در بعضی موارد از نفتهای سنتزی حاصل از سایر منابع (جیلسوتیت، ماسههای قیری ، غیره) نیز استفاده میشود.
فرایندهای پالایش در پالایشگاه
تقطیر نفت خام
دستگاههای تقطیر نفت خام ، نخستین واحدهای فراورش (پالایش) عمده در پالایشگاه هستند. تفکیک نفت خام در دو مرحله صورت میگیرد، اول تفکیک جزء به جزء همه نفت خام در فشار اتمسفر و سپس ارسال باقیمانده دیر جوش این مرحله به دستگاه تفکیک دیگری که تحت خلاء شدید عمل میکند. بنابراین ، نفت خام پس از حرارت در کوره در برج تقطیر اتمسفری به فراوردههای زیر تفکیک میشود:
گازهای سوختی ( که عمدتا شامل متان و اتان است ) ، گازهای سبکتر (شامل پروپان ، بوتان و همچنین متان و اتان است) ، نفتهای سبک تثبیت نشده ، نفتهای سنگین ، نفت سفید ، نفت گاز اتمسفری و باقیمانده خام برج تقطیر اتمسفری (ARC). در برج تقطیر در خلاء نیز باقیمانده برج تقطیر اتمسفری به جریان نفت گاز خلاء و باقیمانده برج تقطیر در خلاء (VRC ) تفکیک میشود. نفت گاز اتمسفری و نفت گاز خلاء را غالبا برای تولید بنزین ، سوخت هواپیما و سوخت دیزل به واحد هیدروکراکینگ یا کراکینگ کاتالیزی میفرستند.
باقیمانده برج خلاء را نیز میتوان در واحدهای گرانروی شکن ، کمکسازی و یا آسفالتزدایی برای تولید نفت کوره سنیگن و یا خوراک واحد کراکینگ و یا مواد خام روغن روانسازی پالایش کرد. باقیمانده نفت خامهای آسفالتی را میتوان برای تولید آسفالت جاده سازی و یا پشت بام ، مورد عملیات یا پالایش دیگری قرار داد.
رفرمینگ (تبدیل) کاتالیزی و همپارش
نیاز اتومبیلهای امروزی به بنزینهای با عدد اکتان بالا ، محرکی برای استفاده رفرمینگ کاتالیزی شد. در رفرمینگ کاتالیزی ، تغییر در نقطه جوش مادهای که از این واحد میگذرد، نسبتا کم است، زیرا مولکولهای هیدروکربن ، شکسته نمیشوند، بلکه ساختارهای آنها بازآرایی میشوند تا آروماتیکهای با عدد اکتان بالا تولید شوند. منابع خوراک واحد رفرمینگ کاتالیزی عبارتند از:
بنزینهای سنگن تقطیر مستقیم (HSR ) و نفت سنگین حاصل از واحدهای برج تقطیر نفت خام ، کک سازی و کراکینگ. فراوده های حاصل تبدیل کاتالیزی برای فروش به عنوان بنزین معمولی و بنزین سوپر با هم مخلوط میشوند.
عدد اکتان نفتهای سبک ( LSR ) را میتوان با استفاده از فرایند همپارش که طی آن پارافینهای نرمال (راست زنجیر) به همپارهایشان تبدیل میشوند، بهبود بخشید.
رفرمینگ :
رفرمینگ کاتالیزوری یکی از واحدهای اساسی هرپالایشگاه است که هدف آن افزایش عدد اکتان است.
برای تولید آروماتیکها به منظور مصارف پتروشیمیایی، میتوان از فرایند رفرمینگ کاتالیزی با شدت بالاتر، در مقایسه با روش معمول در تولید بنزین موتور، استفاده کرد. استفاده از مواد اولیه غنی از نفتنها نیز در بالا بردن بهرهتولید آروماتیکها موثر است، زیرا هیدروژنزدایی از نفتنها موثرترین واکنشی است که انجام میگیرد و بیشترین مقدار آروماتیکها را تولید میکند.