مقاله حسابرسی
فهرســــــت
مقدمه ۵
پیشینه حسابرسی ۶
انواع موسسات حسابرسی ۱۰
موسسات محلی ۱۰
موسسات منطقه ای ۱۰
موسسات ملی ۱۰
هشت موسسه بزرگ ۱۰
نقش حسابرسی در اقتصاد کشور ۱۱
حسابرسی چیست ؟ ۱۲
نکاتی چند در خصوص ماهیت قانونی موسسات غیر تجاری ۱۴
روش و مراحل ثبت موسسه ۱۵
فرم تقاضانامه ثبت موسسه ۱۵
انتخاب نام موسسه ۱۵
مدارک لازم جهت ثبت موسسه ۱۵
ثبت در دفتر اندیکاتور ۱۶
درج آگهی در روزنامه کثیرالانتشار ۱۶
تغییرات در موسسه ۱۷
نحوه اخذ مجوز ثبت موسسه ۱۷
مدارک لازم جهت ثبت موسسات حسابرسی ۱۷
اساسنامه موسسه حسابرسی ۱۸
استانداردهای پذیرفته شده حسابرسی ۲۱
استانداردهای عمومی ۲۱
استانداردهای اجرای عملیات ۲۱
استانداردهای گزارشگری ۲۲
آیین رفتار حرفه ای ۲۳
نیاز به آیین رفتار حرفه ای ۲۳
آیین رفتار حرفه ای در حسابرسی مستقل ۲۵
اصول در رفتار حرفه ای حسابرسان ۲۶
انواع حسابرسی ۲۷
حسابرسی صورتهای مالی ۲۷
حسابرسی رعایت ۲۷
حسابرسی عملیاتی ۲۸
گزارش حسابرسان ۲۹
اهمیت گزارش حسابرسان ۲۹
بند مقدمه گزارش حسابرسان ۲۹
بند دامنه رسیدگی گزارش حسابرسان ۳۱
بند اظهار نظر گزارش حسابرسان ۳۱
نمونه ای از گزارش حسابرسان مستقل ۳۳
کاربرگهای حسابرسی ۳۴
کاربرگ حسابرسی چیست ؟ ۳۴
مالکیت کاربرگهای حسابرسی ۳۵
انواع کاربرگها ۳۵
رسیدگی به مدارک عمومی ۳۸
شرکتنامه و اساسنامه ۴۰
قراردادهای مشارکت شرکا ۴۱
صورتجلسات مجامع عمومی و هیات مدیره ۴۲
قراردادهای منعقده توسط شرکت صاحبکار ۴۳
قوانین و مقررات ۴۴
قوانین و مقررات مربوط به حرفه و عملیات حسابرسی ۴۴
قوانین ومقررات تجاری ۴۶
قوانین و مقررات مالیاتی ۴۶
قوانین و مقررات مربوط به اموال و معاملات ۴۶
قوانین کار و تأمین اجتماعی ۴۷
قوانین و مقررات ناظر بر موسسات دولتی ۴۷
قوانین خاص ۴۷
وجوه نقد و اوراق بهادار قابل داد و ستد ۴۸
منابع و ماهیت وجوه نقد ۴۸
نحوه برخورد حسابرسان در رسیدگی به وجوه نقد ۴۹
چقدر زمان برای حسابرسی وجوه نقد ؟ ۴۹
برنامه حسابرسی وجوه نقد ۵۰
حسابهای دریافتنی ، اسناد دریافتنی و معاملات فروش ۵۲
منشا و ماهیت حسابهای دریافتنی ۵۲
منشا و ماهیت اسناد دریافتنی ۵۲
هدفهای حسابرسان از رسیدگی به دریافتنی ها ۵۳
برنامه حسابرسی دریافتنی ها و معاملات فروش ۵۴
موجودیهای مواد و کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته ۵۶
منشا و ماهیت موجودیهای مواد و کالا و بهای تمام شده کالای فروش رفته ۵۶
چگونگی برخورد حسابرسان در رسیدگی به موجودیهای مواد و کالا ۵۷
برنامه حسابرسی موجودیهای موادوکالاو بهای تمام شده کالای فروش رفته ۵۸
اموال ، ماشین آلات و تجهیزات ؛ استهلاک و تهی شدن ۶۰
چگونگی برخورد حسابرسان با حسابرسی اموال ، ماشین آلات و تجهیزات ۶۰
برنامه حسابرسی اموال ، ماشین آلات و تجهیزات ۶۱
استهلاک ۶۲
برنامه حسابرسی ـ هزینه استهلاک و استهلاک انباشته ۶۴
حسابهای پرداختنی و سایر بدهیها ۶۶
منشا و ماهیت حسابهای پرداختنی ۶۶
چگونگی برخورد حسابرسان با رسیدگی به حسابهای پرداختنی ۶۷
برنامه حسابرسی ۶۸
بدهی های بلند مدت و حقوق صاحبان سرمایه ؛ زیانهای احتمالی ۷۰
بدهی های بهره برداری ۷۰
چگونگی برخورد حسابرسان با رسیدگی به بدهی های بهره دار ۷۱
برنامه حسابرسی بدهی های بهره دار ۷۲
منابع و ماهیت حقوق صاحبان سرمایه ۷۳
برخورد حسابرسان با حسابرسی حقوق صاحبان سرمایه ۷۳
برنامه حسابرسی ـ سهام سرمایه ۷۴
رسیدگی بیشتر به درآمدها و هزینه های تکمیل حسابرسی ۷۶
نوع و ماهیت درآمد و هزینه ها ۷۶
چگونگی برخورد حسابرسان با رسیدگی به درآمدها و هزینه ها ۷۶
اسناد و مدارک ۷۷
منابع و مآخذ ۸۱
مقدمه
اقتصاد دانان تصدیق کرده اند که یک فرد باید منابع (زمین ، کار ، سرمایه ) تولید را جهت ایجاد تولید به حرکت درآورند و پدیده توسعه اقتصادی را از نقطه نظر سرمایه داری تحلیل کرده وکارفرما به عنوان مالک ، سرمایه گذار یا موسس عوامل تولید فرض شده است و تصمیمهای او بر اساس سود بیشتر و بازگشت سرمایه گرفته می شود .
در انقلاب صنعتی قرن نوزدهم ، اقتصاد دانانی مانند آدام اسمیت و دیوید ریکاردو و کارل مارکس عوامل موثر در رشد اقتصادی را شناسایی کردند . این عوامل برای مثال اندوختن سرمایه ( شامل پیشرفت تکنولوژی ) ، تغییرات جمعیت ، تقسیم کار و کارآفرینی می باشد اینها پایه بسیاری از تئوریهای رشد اقتصادی هستند .
کارآفرینی یکی از عوامل ایجاد توسعه است زیرا کارآفرینی عاملی است که دیگر عوامل را در کنار هم می گذارد تا موسساتی بهره ور و خلاق ایجاد شوند که موجب توسعه جامعه باشند .
زمانی که کارآفرینی به عنوان شغل توسط بسیاری از اعضای یک جامعه پذیرفته شود ، آن جامعه بسیار بسیار سریع توسعه می یابد .
نیاز به کالا یا خدمات یک موقعیت اقتصادی است زمانی که مردم به چیزی احتیاج دارند ، خواهان و مایل به پرداخت پول برای تأمین نیازشان هستند . به طور کلی توانایی اشخاص برای ارائه نوع کالا و خدماتی که دیگران نیاز دارند ، در زمان مناسب و مکان مناسب و به افراد مناسب و با قیمت مناسب را کارآفرینی می گویند .
کارآفرینی تأثیر مستقیمی روی توسعه اقتصادی و اجتماعی مردم دارد . هر چه یک جامعه بیشتر در فعالیتهای کارآفرینی شرکت کند ، سریع تر به توسعه اقتصادی و اجتماعی دست می یابد .
ما همچنین متوجه شدیم که کشور ما در مقایسه با کشورهای توسعه یافته مسیر طولانی پیش رو دارد و به این دلیل به طور جدی در حال تشویق توسعه کارآفرینی در سطح جامعه می باشیم .
پیشینه حسابرسی:
تداوم انقلاب صنعتی در اروپای قرن نوزدهم ، ایجاد کارخانه های بزرگ و بزرگتر و اجرای طرحهای عظیمی چون احداث شبکه های سراسری راه آهن را می طلبیدکه نیازمند به سرمایه های کلان بود . تأمین چنین سرمایه هایی از امکانات مالی یک یا چند سرمایه گذار فراتر بود و از سویی، یک یا چندسرمایه دار نیز آمادگی پذیرفتن خطر تجارتی چنین فعالیتهای بزرگی را نداشتند. از این رو، بهره گیریاز دو دست آورد بزرگ و مفید انقلاب صنعتی،یعنی سازماندهی و همکاری ، شرکتهایی شکل گرفت که مسئولیت صاحبان سرمایه آنها محدودد به مبلغ سرمایه گذاریشان بود و در قالب چنین شرکتهایی ، سرمایه های کوچک تجهیز و راه حل مناسبی برای تأمین سرمایه های کلان و توزیع مخابرات تجارتی فراهم آمد.
سرمایه های چنین شرکتهایی به سهام تقسیم وسهام آنهاقابل نقل و انتقال بود . رواج معاملات سهام باعث رونق بازار سرمایه و مشارکت صاحبان سرمایه های کوچک در این بازار شد . تنظیم نحوه اداره شرکتهای سهامی و روابط بین صاحبان سهام از طریق وضع قوانین و مقررات توسط دولتها ، نظم یافتن بخشی از معاملات اوراق بهادار ، ایجاد بورسهای اوراق بهادار از جمله عوامل دیگری بود که به نضج شرکتهای سهامی و فزونی شمار طبقه ای از سرمایه گذاران انجامید که نه مستقیمأدر اداره شرکتها مشارکت داشتند و نه دارای چنین تمایلی بودند . شرکتهای سهامی توسط هیأتهای مدیره ای اداره می شدومی شود که معمولاً از سهامداران بزرگ تشکیل و یا منتخب آنها هستند. ادامه فرآیند تحول در مناسبات مالکیت و اداره سرمایه در کشورهای توسعه یافته صنعتی به پیدایش گروه تازه ای از مدیران کارآزموده و حرفه ای انجامید که در عین اقتدار کامل در اداره واحد های اقتصادی گاه در سرمایه آنها سهمی نا چیز داشتند و اندیشه جدایی مالکیت از مدیریت را مصداق عملی بخشید.
سازمان جدید سرمایه ، زمینه وظایف حسابداری را گسترده ترکرد و تهیه و ارائه گزارشهایی لازم شدکه بتواند سهامداران را از چگونگی اداره سرمایه هایشان ، ارزیابی عملکرد و سنجش کارآیی مدیران و گردانندگان مؤسسه و بالاخره آینده سرمایه گذاریهایشان مطلع کنند . از طرفی در تداوم این تحول ،بازار معاملات پولی و اعتباری گسترش یافت و بانکها و مؤسسات اعتباری که بخش بزرگی ازاعتبارات لازم را برای عملیات جاری و سرمایه ای واحدهای اقتصادی فراهم می آورد متوجه صورتهای مالی شرکتها وسایر واحدهای اقتصادی شدندو در این مسیر ، دامنه عملیات حسابداری و گزارشگری مالی گسترش بیشتری یافت.
افزایش موارد استفاده و شمار استفاده کنندگان از اطلاعات مالی واحدهای اقتصادی به دنبال و درتداوم افزایش شمار شرکتهای سهامی و توسعه و رونق بازارهای سرمایه و پول ، هدف حسابداری را از رفع نیازهای محدود صاحب سرمایه به پاسخ گویی به نیازهای اطلاعاتی گروه های متعدد ذیحق ، ذینفع وذیعلاقه ارتقاء دادو به کار حسابداری نقشی اجتماعی بخشید .
نقش اجتماعی حسابداری را حسابداران شاغل در مؤسسات نمی توانستند به تنهایی ایفاء کنند . زیرا وجود رابطه استخدامی مستقیم ، آنان را به پذیرش نظرات مدیران شرکتهای سهامی و سایر واحدهای اقتصادی ملزم می کرد و از طرفی اشتغال آنان در مؤسسات ، نوعی جانبداری طبیعی از مؤسسه را در پی داشت . در نتیجه ، صورتهای مالی که توسط این گروه از حسابداران با نظر و مسئولیت مدیران تهی می شد نمی توانست بابی طرفی و اعتماد قابل قبول ، نیازهای گروههای مختلف استفاده کننده از اطلاعات مالی را که حقوق ، منافع و علایق گوناگون و گاه متعارض داشتند ، برطرف نماید .
چاره این مشکل ، انتحاب حسابداران خبره ای توسط مجامع عمومی صاحبان سهام بود که با رسیدگی به مدارک ، اسناد و حسابهای یک واحد اقتصادی هر گونه تقلب و سوء استفاده ای را کشف و نسبت به صورتهای مالی تهیه شده توسط مؤسسه بی طرفانه اظهار نظر نمایند .
تجمع حسابداران متخصص ، باسابقه و ورزیده که چنین وظایفی را به عهده می گرفتند در اجمنهایی که التزام به رعایت آیین رفتار حرفه ای مدونی لازمه عضویت درآنها بود و بالاخره پذیرش اجتماعی حسابداران مستقل با نمایش راستگویی ، درستکاری و تخصص، درعمل ، نخستین نظام حرفه ای حسابداری را در اواخر قرن نوزدهم در انگلستان پدید آورد که
مقارن همان سالها و در نیمه اول قرن بیستم در کشورهای دیگر نیز نظامهای حرفه ای حسابداری ایجاد و در بعضی از کشورها علاوه بر پذیرش اجتماعی ، ضمانت اجرایی قانونی نیز یافت.
توضیح مختصر بالا نشان میدهد که حسابرسی به عنوان یک حرفه ، یک تخصص و یک رشته ، عمرنسبتاً کوتاهی دارد که به زحمت به بیش از یکصد سال می رسد . اما همزمان و همراه با تحولات شتاب آمیز یکصد سال گذشته ، حرفه حسابرسی به سرعت خود را با شرایط و اوضاع و احوال زمان تطبیق داده ، به عنوان یک دانش تخصصی مطرح و علاوه بر نشریات مراجع و جوامع حرفه ای ، مؤلفان و پژوهشگران متعددی رسالات ، مقالات و کتابهای گوناگونی را تهیه کرده اند که به بیان اصول ، روشها و عملکرد این رشته از فعالیت می پردازد . در عین حال فرآیند تکاملی حسابرسی با بکار گیری علوم و فنون دیگر ، مانند آمار و ریاضیات ، مدیریت و سیستمهای اطلاعاتی در حسابداری و حسابرسی همراه بود و تغییرات وسیع در تکنولوژی اطلاعات که به گسترش فزاینده سیستمهای کامپیوتری پردازش اطلاعات مالی انجامید حسابداری را متحول و تغییرات و تحولات سریع حسابرسی را الزامی کرده است.
اندیشه حسابرسی واحدهای اقتصادی در ایران زاده تغییرات و تحولات اقتصادی کشور نبود ، به عبارت دیگر،پیدایش وگسترش شرکتهای سهامی یا با مسئولیت محدود و با توسعه بازار سرمایه ، نیاز به حسابرسی را پدید نیاورد بلکه دراقتباسی ساده انگار و الگو برداری بدون مضمون از روابط اقتصادی – اجتماعی غرب ، در قانون تجارت ۱۳۱۰ که اقتباس از قانون تجارت بلژیک تهیه و تصویب شددر مبحث راجع به شرکتهای سهامی مقرر گردید که مجمع عمومی هر شرکت سهامی یک یا چند بازرس ( مفتش ) را از بین صاحبان سهام یا از خارج انتخاب کند تا با رسیدگی به حسابها و اسناد و مدارک شرکت درباره اوضاع عمومی شرکت و صورتهای مالی که توسط مدیریت تهیه می شود گزارشی به مجمع عمومی صاحبان سهام در سال بعد بدهد . اگرچه مجامع عمومی شرکتهایی که پس از این قانون ظاهراً به شکل سهامی تشکیل گردیدند بنابر الزام مزبور بازرس یا بازرسانی را انتخاب می کردند واین بازرسان گاه به حسابهای شرکت نیز رسیدگی می کردند اما انجام حسابرسی درمعنای متعارف آن توسط بازرسان در کار نبود و هنوز هم نیست .
در سال ۱۳۶۲ موضوع ادغام موسسات حسابرسی بخش عمومی مطرح و قانون تشکیل سازمان حسابرسی به تصویب رسید .
با تصویب اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی در سال ۱۳۶۶ ، موسسات حسابرسی موجود ، در بخش دولتی ادغام و سازمان حسابرسی تشکیل گردید .
جنبه حائز اهمیت دیگری از سیر حسابرسی در ایران ، اقداماتی است که در زمینه آموزش و تألیف و تدوین مطالب حسابرسی صورت گرفته است . نخستین کتاب حسابرسی در دانشکده حسابداری شرکت ملی نفت ایران بود . با تشکیل دانشکده علوم اداری و بازرگانی دانشگاه تهران
و موسسه عالی حسابداری در اوایل دهه ۱۳۴۰ ، آموزش حسابرسی گسترش یافت و کتابها و جزوات دیگری منتشر شد و در پی آن تدریس حسابرسی به عنوان یک درس دانشگاهی در رشته های دیگر نیز معمول شد .
اقدامات مؤثر بعدی در دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ ، ایجاد رشته های حسابداری در برخی دیگر ازدانشگاهها و موسسات آموزش عالی است که آموزش حسابرسی را توسعه داد اما تعداد و کیفیت منابع حسابرسی موجود در این سالها ارتقاء چندانی نیافت .
پس از پیروزی انفلاب اسلامی و با تشکیل مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی ، ترجمه و انتشار وسیع تعدادی از استانداردهای بین المللی حسابداری آغازی بود بر رواج اصول و ضوابط بر کار حسابداری و حسابرسی که با ترجمه و انتشار معدودی از رهنمودهای بین المللی حسابرسی و همچنین ترجمه و انتشار تعدادی از استانداردهای حسابداری آمریکا که نحوه اجرای آن در مباحث حسابداری میانه عنوان شده است ، ادامه یافت .
انواع مؤسسات حسابرسی
دامنه اندازه مؤسسات حسابرسی از یک نفر تا چندین هزار نفر کارکنان حرفه ای است . از نظر اندازه ، مؤسسات حسابرسی اغلب به چهار گروه زیر تقسیم می شوند :
مؤسسات محلی – مؤسسات محلی معمولأ دارای یک یا دو دفتر کار و فقط یک یا چند شریک حسابرس مستقل است که در یک شهر یا ناحیه ، خدمات خود را به صاحبکاران ارائه می کنند . خدمات این مؤسسات بیشتر شامل تنظیم اظهار نامه مالیاتی ، ارائه مشاوره مدیریت و خدمات حسابداری است . حسابرسی معمولأ بخش کوچکی از کار آنان است . صاحبکاران حسابرسی ، معمولأ واحدهای تجاری کوچکی هستند که صورتهای مالی حسابرسی شده را برای پیوست کردن به درخواست وام بانکی خود ، می خواهند .
مؤسسات منطقه ای – بسیاری از مؤسسات محلی با افتتاح دفاتر کار بیشتر در شهرها یا ایالتهای همجوار و افزایش تعداد کارکنان حرفه ای خود به مؤسسات منطقه ای تبدیل می شوند . ادغام با مؤسسات محلی دیگر نیز راهی برای منطقه ای شدن این مؤسسات است . این رشد معمولأ به همراه افزایش سهم کار حسابرسی در مقایسه با خدمات دیگر است .
مؤسسات ملی – به مؤسسات حسابرسی که در بیشتر شهرهای اصلی ایالت متحده دفاتری دارند اصطلاحاً مؤسسات ملی گفته می شود . این مؤسسات در کشورهای دیگر نیز یا از طریق دفاتر خود یا از راه مؤسسات وابسته در آن کشورها ، فعالیت دارند .
هشت مؤسسه بزرگ – در خبرها اغلب صحبت از بزرگترین هشت مؤسسه حسابرسی در ایلات متحده است که به هشت بزرگ معروفند . تمام این مؤسسات در شهرهای اصلی سراسر جهان دفاتری دارند . تنها یک مؤسسه خیلی بزرگ است که کارکنان و امکانات کافی را برای حسابرسی یک شرکت فوق العاده بزرگ دارد . تقریباً تمام شرکتهای خیلی بزرگ آمریکایی را این هشت مؤسسه بزرگ ، حسابرسی می کنند . اگر چه این موسسات ، خدمات متنوعی را ارائه
می کنند ، اما بیشترین حجم کار آنان حسابرسی است . درآمد سالانه هر یک از هشت مؤسسه بزرگ در حدود صدها میلیون دلار است . اسامی این هشت مؤسسه بزرگ به ترتیب حروف الفبا عبارت است از “ آرتور اندرسن ، آرتور یانگ ، ارنست اندوینی ، پرایس واتر هاوس ، پیت مارویک مین ، توش راس ، دیلویت هسکینزاند سلز ، کوپر زاند لیبرند . ”
شایعات مربوط به احتمال ادغام بعضی از این مؤسسات بزرگ ، بیانگر امکان تبدیل هشت برزگ به هفت یا حتی شش بزرگ است .
نقش حسابرسی در اقتصاد کشور
وجود اطلات مالی قابل اتکا، لازمه بقای جامعه امروزین است . فرد سرمایه گذاری که تصمیم به خرید یا فروش سهام می گیرد ، بانکداری که در مورد تایید یک تقاضای وام تصمیم می گیرد ، و دولت برای وصول درآمد مالیات متکی بر اظهارنامه های مالیاتی ، همگی بر اطلاعاتی اتکا می کنند که توسط دیگران تهیه شده است . در بسیاری از این موارد ، هدفهای تهیه کنندگان این اطلاعات ، با هدفهای استفاده کننده گان از آن مغایر است . نیاز به حسابرسان مستقل در چنین استدلالی مستتر است ، یعنی افرادی با صلاحیت و صداقت حرفه ای که بتوانند مشخص کنند اطلاعات مالی که بر آن اتکا می شودتصویری مطلوب و کامل از واقعیت امر است یا خیر !
گرچه اطلاعات مالی از منابع مختلف قابل استخراج است ، اما در حال حاضر صورتهای مالی هسته اصلی منابع اطلاعات مالی را تشکیل می دهد و بنابراین باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد . صورتهای مالی زمانی از کیفیت مطلوب برخوردار خواهد بود که بر اساس ضوابط معتبر یعنی استانداردهای حسابداری تهیه شده باشد .
استانداردهای حسابداری ضوابط شناسایی و اندازه گیری دارائیها ، بدهیها ، سرمایه ، درآمد ها و هزینه ها را مشخص می کند و در نتیجه دارای آثار و تبعات اقتصادی است ، از این رو باید توسط مراجع مربوط و مسئولی تدوین شود .
در ایران بر اساس بند ۴ تبصره ۲ قانون تشکیل سازمان حسابرسی و ماده ۶ قانون اساسنامه سازمان حسابرسی ، وظیفه تدوین و تعمیم اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی به این سازمان محول شده است . همچنین بر اساس بند ‹ ز› ماده ۷ اساسنامه قانونی سازمان حسابرسی ، « مرجع تخصصی و رسمی تدوین اصول و ضوابط حسابداری و حسابرسی در سطح کشور ، سازمان است و گزارشهای حسابرسی و صورتهای مالی که در تنظیم آنها اصول و ضوابط تعیین شده از طرف سازمان رعایت نشده باشد در هیچ یک از مراجع دولتی قابل استفاده نخواهد بود .»
حسابرسی چیست ؟
نوعی از حسابرسی که در این پروژه بیشتر به آن پرداخته می شود ، رسیدگی به صورتهای مالی یک شرکت توسط یک موسسه حسابرسی است . این نوع از حسابرسی عبارت است از بازرسی جستجوگرانه مدارک حسابداری و سایر شواهد زیر بنای صورتهای مالی . حسابرسان از راه کسب آگاهی از سیستم کنترل داخلی و بازرسی مدارک ، مشاهده دارائیها ، پرسش از منابع داخل و خارج شرکت و اجرای سایر روشهای رسیدگی ، شواهد لازم را برای تعیین اینکه صورتهای مالی، تصویری مطلوب و به نسبت کامل از وضعیت مالی شرکت و فعالیتهای آن در طول دوره مورد رسیدگی ارائه می کند یا خیر ، گردآوری می کنند .
در هر حسابرسی ، بیان صریح حدود رسیدگی ، مهم است . این حدود ، واحد مورد رسیدگی و دوره مورد رسیدگی را مشخص می کند . بنابراین ، از حدود رسیدگی برای تعیین و محدود کردن مسئولیت حسابرسان استفاده می شود . واحد مورد رسیدگی می تواند یک واحد با مالکیت فردی ، شرکت تضامنی ، شرکت سهامی و و شرکتهای تابع آن ، یک آموزشگاه یا هر سازمان دیگری باشد . دوره مورد رسیدگی معمولاً یکسال است . اگرچه بعضی از حسابرسیها دوره کوتاهتری را می پوشاند .
رسیدگیهای حسابرسان مستقل مبنای گزارش حسابرسی را فراهم می آورد . “ هرگز حسابرسان بدون اجرای رسیدگی ، نسبت به مطلوبیت ارائه صورتهای مالی اظهار نظر نمی کنند .” شناخت حسابرس از فعالیت صاحبکار ، حسابرسی های انجام شده در سالهای گذشته ، اعتقاد به درستکاری مالکان و مدیران ، هیچیک از این عوامل برای اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی توسط حسابرسان کافی نیست . حسابرسان ، صورتهای مالی سال جاری را یا رسیدگی می کنند ، یا نمی کنند . اگر رسیدگی نکنند ، نسبت به مطلوبیت ارائه صورتهای مالی نیز اظهار نظر نخواهند کرد .
شواهد گردآوری شده توسط حسابرسان در طول رسیدگی ، اثبات خواهد کرد که دارائیهای مندرج در ترازنامه واقعاً وجود دارد ، شرکت مالک این دارائیهاست و ارزیابی آنها بر اساس اصول پذیرفته شده حسابداری انجام شده است . شواهدی جمع آوری خواهد شد تا نشان دهد که ترازنامه تمام بدهیهای شرکت را منعکس می سازد ، در غیر اینصورت ، ترازنامه می تواند به کلی گمراه کننده باشد ، چرا که اقلام مهمی از بدهیها ، آگاهانه یا ناآگاهانه ، حذف شده است . حسابرسان به همین ترتیب ، شواهدی را نیز برای صورت سودو زیان گردآوری خواهند کرد . آنان شواهدی را خواهند خواست که اثبات کند فروشهای گزارش شده واقعاً روی داده است ، کالای فروش رفته عملاً برای مشتریان ارسال شده است ، بهای تمام شده و هزینه های ثبت شده مربوط به دوره جاری است و تمام هزینه های تحقق یافته ، به حساب گرفته شده است . روشهای رسیدگی یک کار به میزان قابل ملاحظه ای متفاوت از کار دیگر است . بسیاری از روشهایی که برای یک فروشگاه کوچک خرده فروشی مناسب است ، برای حسابرسی یک شرکت بزرگ تولیدی مناسب نخواهد بود . حسابرسان انواع واحدهای بازرگانی و نیز ، سازمانهای غیر انتفاعی را حسابرسی می کنند . بانکها ، شرکتهای بیمه ، کارخانه ها ، فروشگاها ، مؤسسات آموزشی ، انجمنهای خیریه ، شرکتهای حمل و نقل هوایی ، اتحادیه های کارگری ، همه معمولاً مورد بازدید حسابرسان قرار می گیرند . انتخاب مناسب ترین روش حسابرسی برای هر کار ، مستلزم کاربرد قضاوت و تجربه حرفه ای است .
